| Description |
Từ nghệ thuật múa dân gian của người Tày, nhằm phục vụ nhu cầu giải trí của tầng lớp trên trong xã hội, các thổ ty người Tày đã cho thành lập các đội The (múa xoè), gồm những phụ nữ xinh đẹp, duyên dáng và có năng khiếu múa hát. Sau đó, trong quá trình giao lưu với các quan lại, tri thức người Pháp, nghệ thuật múa xoè của người Tày ở Tả Chải đã có thêm các yếu tố của nghệ thuật múa quý tộc Pháp - các điệu valse, vào cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX. Chính điều này đã trở thành nét riêng, mang hơi thở riêng của điệu xòe người Tày nơi đây.
Nghệ thuật xoè được trình diễn vào các dịp lễ hội như xuống đồng, cúng rừng, cơm mới, tết Nguyên Đán, tết Nguyên tiêu… Nơi trình diễn xoè là các khoảng sân, bãi rộng, bằng phẳng.
Hiện nay, xoè của người Tày ở Tà Chải có 12 điệu, gồm 6 điệu xòe có nhạc đệm trống, chiêng và 6 điệu xòe nhạc đệm kèn, trống. Các điệu xòe có đệm trống, chiêng là tổ hợp của các động tác bước dẫm bước, nghiêng đầu vai, đập lưng, dẫm bước, dậm sàn, đập lúa. Các điệu xòe có nhạc đệm kèn, trống là tổ hợp của xòe đôi, xòe bốn người, xòe mò cá, xòe khăn, xòe nón, xòe cờ.
Xòe Then là một sáng tạo độc đáo khi vừa xòe vừa hát Then với đàn Tính. Rằm tháng hai, nghi lễ này được tổ chức. Bà Then ngồi hát phía trước, đoàn xòe đi sau múa. Các điệu như: xòe chào khách, xòe khăn (the khăn), xòe bắt cá (pi ả), xòe cờ (the cơ), xòe chiêng (pa nhăm pa), xòe đôi, xòe bốn, xòe vòng, xòe đập lúa (phặt khẩu)...
Trên cơ sở của xoè truyền thống, hiện nay, các nghệ nhân đã sáng tạo những điệu xòe mới như xòe trồng đậu, xòe đan sao, xòe hái chè, xòe mời rượu... Sự ra đời của các điệu xòe mới làm cho kho tàng nghệ thuật xòe ngày càng thêm phong phú.
|
