| Description |
Lễ hội Lồng Tồng (Hội xuống đồng) của người Tày ở huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên được tổ chức vào những ngày đầu xuân nhằm cầu mong cho mưa thuận gió hoà, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, đời sống ấm no.
Lễ hội được tổ chức ở những đám ruộng to nhất, đẹp nhất. Lễ hội Lồng tồng gồm phần lễ và phần hội. Lễ hội sẽ diễn ra nhiều nghi lễ truyền thống có từ lâu đời như: Lễ cầu mùa của dân tộc Tày, Sán Chay, lễ tịch điền; lễ cầu phúc của dân tộc Dao, với các nghi thức cổ truyền, mang đậm màu sắc tín ngưỡng của đồng bào các dân tộc huyện Định Hóa. Trong phần lễ, mỗi gia đình chuẩn bị một mâm cỗ cúng gồm gà, thịt lợn, trứng luộc, bánh chưng, mâm xôi, các loại bánh dày, bánh khảo, chè lam... để dâng lên thần linh. Trên mỗi mâm lễ đều có chiếc bánh hình bông hoa nhiều màu sắc và hai đôi quả còn được làm bằng vải có nhiều tua rua mầu sắc sặc sỡ cùng hạt giống các loại. Riêng mâm lễ vật của bản được lựa chọn kỹ lưỡng, phải to hơn, nhiều hơn, trang trí đẹp hơn so với mâm lễ của các gia đình và nhất thiết phải có thủ lợn. Các mâm lễ được xếp thẳng hàng, người chủ lễ (thường là thày Tào, hoặc thày Mo), được gọi là “Pú mo”. “Pú mo” đứng trước mâm lễ của bản khấn tạ ơn trời đất, thần linh đã phù hộ cho dân bản, cùng lúc đó dân bản thắp hương, rót rượu. Sau lời khấn tạ ơn, “Pú mo” tiếp tục khấn cầu mưa, một người phụ lễ đội một chậu nước đứng bên cạnh, nhiều người khác cầm tàu lá cọ đi từ nơi cúng tế về cuối bãi đất. Khấn xong, “Pú mo” vẩy nước ra xung quanh, ngụ ý là trời ban mưa, dân bản xúm lại, ai cũng muốn hứng lấy những giọt nước tượng trưng cho may mắn ấy. Vẩy nước xong, “Pú mo” lấy hạt giống từ các mâm lễ vãi ra xung quanh, dân bản lấy hạt giống ấy trộn với hạt giống nhà mình chọn gieo cấy. Tiếp đó, đàn ông sẽ đi những đường cày đầu tiên, còn phụ nữ thì trổ tài thi cấy. Sau các lễ thức, dân bản cùng nhau phá cỗ, chúc tụng nhau khoẻ mạnh, may mắn, thóc lúa đầy bồ, lợn gà đầy sân...
Trong lễ hội diễn ra lễ tịch điền, hội thi cấy, múa rối cạn, các trò chơi dân gian: tung còn, múa sư tử, múa võ, kéo co, thi đi cà kheo, kéo co, đẩy gậy, thi hát lượn đối đáp nam nữ,...
Lễ hội Lồng Tồng (xuống đồng), là một trong những lễ hội được đồng bào dân tộc Tày tại Thái Nguyên tổ chức hằng năm, gắn với tín ngưỡng về nông nghiệp, để thể hiện lòng thành kính, biết ơn các vị thần rừng, thần núi, thần trời và thần đất và những mong ước về một cuộc sống no đủ mang đậm bản sắc của người Tày bản địa. Qua đây, hoạt động lễ hội còn góp phần quảng bá các danh thắng, di tích lịch sử có giá trị nhằm đẩy mạnh phát triển du lịch địa phương. Đây là lễ hội truyền thống có từ lâu đời của người Tày ở vùng Việt Bắc, đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2017. |
