| Description |
Đền Chiêu Trưng là một trong 4 ngôi đền nổi tiếng bậc nhất xứ Nghệ ("Đền Cờn, Đền Quả, Bạch Mã, Chiêu Trưng"), tọa lạc trên núi Long Ngâm, thuộc địa phận của xã Thạch Bàn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Đền Chiêu Trưng Hà Tĩnh gồm 3 tòa (đền Hạ, Trung điện, Thượng điện) và khu lăng mộ. Khu Thượng điện có treo tấm biển của vua Lê Thánh Tông ban: "Nam thiên tuấn vọng". Ở giữa Thượng điện có đặt bức tượng Chiêu Trưng Đại vương Lê Khôi bằng gỗ sơn, mang vẻ trang nghiêm. Chiêu Trưng là một ngôi đền rất linh thiêng, được lập ra để thờ tướng Lê Khôi - con của Lê Trứ, anh thứ hai của Lê Lợi.
Lê Khôi thụy là Võ Mục, quê ở làng Lam Sơn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Năm 1446, Lê Khôi đem quân đi dẹp loạn. Đại quân của ông đi đến đâu chiến thắng đến đó nhưng trên đường trở về, ông lâm bệnh nặng rồi mất tại chân núi Long Ngâm, thuộc xã Đỉnh Bàn. Năm 1487, Lê Khôi được vua Lê Thánh Tông tặng phong là Chiêu Trưng Đại Vương. Để tưởng nhớ công lao to lớn của Chiêu Trưng Đại vương Lê Khôi, 2 huyện Thạch Hà và Lộc Hà đã phối hợp tổ chức lễ giỗ của ông với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao truyền thống.
Lễ hội Đền Chiêu Trưng được tổ chức để tưởng nhớ công lao của Đại vương Lê Khôi và cầu mưa thuận, gió hoà, trời yên, biển lặng, mùa màng tốt tươi. Lễ hội đền chiêu Trưng - Lê Khôi được duy trì tổ chức thưởng xuyên hàng năm, thu hút đông đảo du khách thập phương về trẩy hội.
Trước khi diễn ra chính lễ ở đền Lê Khôi, người dân bản địa tại các điểm đền vọng xã Thạch Kim, Mai Phụ, Thạch Bàn, Thạch Hải, Thạch Trị đã long trọng tổ chức các hoạt động rước kiệu, sắc phong và đồ tế khí để cử hành lễ giỗ danh tướng Lê Khôi. Các đoàn rước đều do 2 vị cao niên mẫu mực nhất dẫn đường. Trong lễ hội, lễ rước kiệu được chuẩn bị công phu, mỗi đoàn rước có hơn 100 người. Trong đoàn rước còn có phường bát âm nhạc lễ, tàn, lọng, cờ, đồ tế khí… Đoàn rước đi bằng thuyền thường có 5-7 thuyền/đoàn. Thuyền của dân làng lân cận và ngư dân các nơi thường ra vào Cửa Sót và đoàn thuyền rồng thi bơi cũng tham gia đoàn rước.
Lễ hội diễn ra thuộc 4 xã: Thạch Bàn, Thạch Hải (huyện Thạch Hà) và Mai Phụ, Thạch Kim (huyện Lộc Hà), từ ngày mùng 1 đến mùng 3 tháng 5 âm lịch. Phần lễ bao gồm: khai lễ, lễ rước kiệu, lễ tế và lễ giỗ, rước thuyền rồng. Trong đó, phần khai lễ đã diễn ra vào sáng ngày mồng 1 tháng 5 âm lịch tại đền thờ chính Chiêu Trưng Đại vương Lê Khôi và từ các đền thờ vọng Lê Khôi tại các xã về đền thờ chính. Lễ rước bằng sắc, tế khí từ các đền vọng về đền chính trên đỉnh núi Long Ngâm. Sau phần lễ rước thuyền rồng trên sông Cửa Sót, đại diện lãnh đạo hai huyện cử hành lễ tế tại đền chính nhằm tưởng nhớ, tri ân Công lao danh tướng Lê Khôi và cầu mong cho quốc thái dân an.
Phần hội có nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao thiết thực, ý nghĩa, mang đậm phong vị truyền thống của địa phương như: đi cà kheo, đánh cờ, thả diều, đua thuyền, bóng chuyền…Thông qua lễ hội, ngư dân cầu mong mưa thuận gió hòa, che chở cho mỗi chuyến ra khơi đánh bắt được mùa, hải sản đầy thuyền. Đây cũng là dịp để Hà Tĩnh quảng bá, giới thiệu tiềm năng du lịch trên địa bàn, góp phần thu hút du khách trong và ngoài nước tới thăm. Năm 2017, lễ hội đền Chiêu Trưng Đại vương Lê Khôi đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. |
