| Description |
Lễ hội Trò Chiềng được tổ chức tại làng Trịnh Xá, xã Yên Ninh, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá từ ngày 10 đến 12/1 âm lịch, để tưởng nhớ về công lao to lớn của Tam Công Trịnh Quốc Bảo - Thành hoàng làng - người sáng lập và truyền dạy Trò Chiềng, cầu mong năm mới bình an, hạnh phúc. Trò Chiềng vốn là trò voi trận (còn gọi là chọi voi), sau đó phát triển thành lễ hội với 12 trò diễn.
Người sáng lập ra Trò Chiềng là Thành hoàng Tam Công Trịnh Quốc Bảo (998 - 1085). Thành hoàng Tam Công Trịnh Quốc Bảo còn có tên là Trịnh Bạn, người làng Định Xá (làng Chiềng). Trịnh Quốc Bảo làm quan dưới triều Lý, có công giúp vua Lý Thánh Tông đánh quân Tống ở phía Bắc, dẹp yên giặc Chiêm Thành ở phía Nam nên được phong là Đông Phương Hắc Quang Đại Vương.
Lễ hội Trò Chiềng được tổ chức gồm 2 phần: Phần lễ được mở đầu với nghi thức cúng tế Phụng Nghinh, dâng hương, rước voi từ đình làng Trịnh Xá đưa về sân vận động của xã để báo công với Thành hoàng làng về một năm lao động sản xuất của người dân địa phương.
Phần hội được diễn ra với 12 trò diễn đặc sắc như: Trò rước cổ vàng, rước cổ gà, rước thành hoàng, Kén rể, tẩu mã, chọi voi, chọi rồng, cá chép hóa rồng, lễ rước Phụng Hoàn, đốt pháo bông... Các con trò được làm bằng vật liệu: tre, mây, vải…. Trong đó, trò chọi voi được xem là đặc sắc và trở thành một nét đẹp văn hóa của nhân dân làng Trịnh Xá. Voi chọi được đan bằng tre và mây, do 4 thanh niên lực lưỡng vác 4 chân và 1 lão nông khoẻ mạnh, có nhiều kinh nghiệm cầm cần điều khiển đầu voi để chọi. Khi "Thượng soạn" phát lệnh, 2 con voi sẽ xông vào nhau, chọi bằng 2 chiếc ngà; lệ xưa quy định, voi sẽ chọi với 2 vòng, mỗi vòng 3 hiệp, con nào bị đẩy lùi thì sẽ bị thua. Sau khi trò diễn kết thúc, tất cả voi, ngựa, rồng, được đem hóa yết cáo trời đất, tri ân công đức của cha ông và các bậc tiền nhân. Phần hội còn diễn ra sôi nổi với các phần thi: làm bánh nhãn, bánh lá răng bừa - những sản phẩm truyền thống của địa phương.
Sau khi trò diễn kết thúc, tất cả voi, ngựa, rồng, được đem hóa, yết cáo trời đất, tri ân công đức của cha ông và các bậc tiền nhân. Lễ hội Trò Chiềng tái diễn tất cả các lĩnh vực cuộc sống lao động, chiến đấu, vui chơi...hướng con người về lịch sử, cội nguồn, về cuộc sống tốt đẹp. Lễ hội là hoạt động văn, đáp ứng nhu cầu tâm linh của Nhân dân, cầu cho dân khang, vật thịnh, mùa màng tốt tươi; là dịp để người dân bày tỏ lòng thành kính và biết ơn tới các vị thần linh, tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước. Đây là một lễ hội tiêu biểu trong sinh hoạt văn hóa của cư dân đồng bằng sông Mã. Với những giá trị độc đáo và ý nghĩa lịch sử đó, lễ hội Trò Chiềng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, năm 2017. |
