| Description |
Lễ hội Vật truyền thống đình làng Vĩnh Khê được mở hàng năm vào ngày mồng 7 tháng giêng Âm lịch để tưởng nhớ và tri ân hai vị tướng - Thành hoàng làng có công lao lớn diệt giặc cứu nước bảo vệ nhân dân dưới đời nhà Trần. Hai vị thành hoàng là Vũ Giao và Vũ Trọng, đồng thời tôn vinh ông Phạm Tử Nghi - một danh tướng quê ở Vĩnh Niệm (An Dương) - đi qua làng Vĩnh gặp lúc mở hội, ngài xin tham dự môn thi đấu vật và đoạt giải cao. Sau khi ngài mất, dân làng lập bài vị thờ cùng với hai anh em họ Vũ.
Lễ hội Vật làng Vĩnh Khê hình thành từ thời nhà Trần, thế kỷ 14 (với lịch sử gần 700 năm), hội tụ kết tinh từ việc rèn luyện quân sĩ tinh thông võ thuật cứu quốc của Nhị vị Thành hoàng làng - cũng là những phúc thần được dân làng dựng miếu thờ từ thời đó. Lễ hội vật hàng năm được tổ chức trong 3 ngày đầu xuân vào đúng ngày sinh của Nhị vị thành hoàng, trong đó, ngày mùng 7 tháng giêng là ngày chính hội. Hội làng Vĩnh Khê gắn liền với một hội thi đấu vật, thường chỉ diễn ra 1 ngày nhưng thu hút rất nhiều đô vật đến từ các lò vật nổi tiếng tại Hải Phòng và các tỉnh, thành phố khác đến so tài.
Sau các phần nghi lễ truyền thống theo phong tục của làng, hai vị cao niên trong làng, khăn áo chỉnh tề sẽ làm lễ “giao điệp” và đấu vật tượng trưng trong bản Đình, sau đó các đô vật sẽ thi đấu trên khán đài được dựng ở sân đình. Thể lệ thi đấu theo lệ làng quy định, không tính lứa tuổi, hạng cân và thời gian thi đấu. Đây cũng là điểm độc đáo ở lễ hội Vật truyền thống làng Vĩnh Khê. Thông thường, các đô vật sẽ thi đấu trong 3 hiệp, mỗi hiệp có thời gian là 3 phút để phân thắng bại. Tuy nhiên, trong trường hợp kết thúc 3 hiệp thi đấu vẫn không phân được thắng bại, thì các đô vật sẽ bước tiếp vào hiệp phụ thi đấu mà không còn tính thời gian. Đô vật được coi là thắng tuyệt đối khi hạ được đối thủ ở tư thế hai vai và một bên mông chạm thảm cùng lúc trong khoảng thời gian 3 giây.
Lễ hội Vật làng Vĩnh Khê thể hiện tinh thần thượng võ, lòng tôn kính, tưởng nhớ cội nguồn của người dân. Lễ hội đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân, được duy trì thành thông lệ, lưu truyền qua nhiều thế hệ. Với những nét đặc sắc văn hóa, năm 2017, lễ hội Vật làng Vĩnh Khê đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. |
