| Description |
Khắp Nôm còn gọi là Khắp Tay, có nghĩa là làn điệu hát dân ca cổ của người Tày vùng Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. Khắp Nôm là cách hát nôm na về một câu chuyện, một hoàn cảnh, lời tự sự, giao tiếp được thể hiện bằng câu hát nảy sinh ngay trong những khoảnh khắc cụ thể, trao gửi tâm tình, ý nguyện giữa con người với con người và với thiên nhiên. Những câu Khắp Nôm trau chuốt, mượt mà, tinh tế, trong đó ca từ trong những câu Hát ru thường nhẹ nhàng, ca ngợi, khuyên nhủ với những ước vọng tốt đẹp.
Có nhiều loại hình Khắp Nôm nhưng cơ bản có 3 loại hình: Khắp Nôm đơn (kiểu hát một người, kiểu hát tự sự), Khắp Nôm đôi (kiểu hát hai người, có thể một nam- một nữ hát đối đáp giao duyên), Khắp Nôm đông người (kiểu hát có đông người tham gia) gắn với những không gian sinh hoạt cụ thể. Tùy vào hoàn cảnh, thời điểm sẽ có những câu Khắp Nôm, bài hát Nôm trong hoàn cảnh ấy: Khắp chúc mừng năm mới, Khắp Chấm Chiêng, Khắp mời rượu, Khắp 12 mùa hoa kể đến từng tháng trong năm…và hát nghi lễ Khắp so pạu ư - Hát xin đón dâu, hát mừng nhà mới…Đối tượng tham gia vào cuộc hát gồm có các cụ cao niên, trung niên và thanh niên. Khi hát người Tày dùng cây đàn tính và chùm chuông nhạc, sáo hoặc trống làm nhạc đệm cho bài hát thêm mượt mà.
Khắp Nôm với lời hát gần gũi, sinh ra trong mọi hoàn cảnh khác nhau, đáp ứng theo nhu cầu của chính cộng đồng, mang đậm bản sắc tộc người, hướng con người đến cuộc sống tốt đẹp hơn. Với những ý nghĩa, giá trị đó, năm 2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ra quyết định công nhận Di sản Khắp Nôm Tày là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. |
